Z prowadzonych badań (źródła: patrz dalej) wynika, że w ostatnich latach innowacyjność polskiej gospodarki była stosunkowo niska. Odnotowana w ostatnich latach niewielka poprawa poziomu innowacyjności miała w zasadzie wymiar symboliczny. Luka w sferze innowacyjności dzieli Polskę nie tylko od najbardziej innowacyjnych krajów UE, USA i Japonii, ale również pozostałych krajów UE, w tym także z Europy Środkowo-Wschodniej, które razem z Polską w 2004 roku weszły do Unii. Poziom innowacyjności polskiej gospodarki kształtuje się znacznie poniżej średniego poziomu UE. (zob. m.in. J. Staśkiewicz, „Innowacyjność polskiej gospodarki na tle wybranych krajów Unii Europejskiej”, http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/obrona_dr/staskiewicz/staskiewicz_autoreferat.pdf).

W najnowszym rankingu Global Innovation Index 2015 określającym poziom innowacyjności poszczególnych państw Polska zajęła 46. miejsce na świecie (na 141 sklasyfikowanych krajów). Ranking otwierają Szwajcaria i Wielka Brytania. W porównaniu z 2014 rokiem Polska w ogólnym zestawieniu spadła o jedno miejsce; wyprzeda ją 26 państw Unii Europejskiej. Słabiej wypadła tylko Rumunia (zob. https://www.globalinnovationindex.org).

Innowacyjność polskiej gospodarki

(źródło: opracowanie J. Staśkiewicz, „Innowacyjność polskiej gospodarki na tle wybranych krajów Unii Europejskiej” własne na podstawie Innovation Union Scoreboard 2013. Komisja Europejska, PRO INNO Europe).

Szczególne problemy we wdrażaniu rozwiązań innowacyjnych pojawiają się w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Sektor MSP jest wprawdzie motorem napędowym polskiej gospodarki (99,8% wszystkich firm w Polsce, zatrudnienie 5,9 miliona osób – 70,1% wszystkich zatrudnionych), jednak właśnie ten sektor ma szczególne problemy we wdrażaniu rozwiązań innowacyjnych. MSP mają wyraźną trudność we wdrażaniu innowacji, firmy tego typu koncentrują się głównie na walce o przetrwanie na rynku i najczęściej nie mają wielu środków i możliwości wprowadzania innowacji. Stopień zainteresowania innowacjami w polskim sektorze MSP pokazuje wyraźną słabość tego obszaru. Około 58% firm wprowadziło do oferty mniej niż cztery nowe produkty w ciągu ostatnich trzech lat (średnio jeden produkt rocznie); ponad 65% respondentów deklaruje, że nie wprowadzili więcej niż dwóch innowacyjnych zmian procesowych w ciągu ostatnich 3 lat. (źródło – badanie przeprowdzone przez firmę Ernst& Young opisane w raporcie: D.Klonowski, „Innowacyjność sektora MSP w Polsce”;  obecnie sytuacja poprawiła się tylko w niewielkim stopniu). Brak innowacyjności dotyczy przede wszystkim mikro i małych firm (MMP), przedsiębiorstwa średnie mają z tym mniejsze problemy.

No dobrze – może odpowiedzieć na to sceptyk – ale przecież istnieje obecnie teraz tyle możliwości wspierania innowacji w przedsiębiorstwach za pomocą funduszy unijnych. Cały Program Operacyjny Inteligentny Rozwój i wiele programów regionalnych stawia przecież na innowacje. Otóż okazuje się, że w przypadku MSP (a szczególnie mikro i małych przedsiębiorstw, czyli MMP), działających poza sektorem produkcyjnym korzystanie z tych środków to nie taka prosta sprawa. Wdrażanie innowacji z pomocą ww. programów oznacza w praktyce wydawanie przez firmy środków na prace badawczo-rozwojowe w jednostkach naukowych (jest to np. obligatoryjne we wszystkich konkursach typu „bon na innowacje”), a mali przedsiębiorcy podkreślają, że naukowcy żyją w nieco innym świecie i niekoniecznie znają praktykę działalności gospodarczej w niewielkich jednostkach, ich problemy i bolączki. Uważamy, że niewykorzystany potencjał innowacyjny tkwi w samych pracownikach MMP; wielu z nich to długoletni praktycy, często nie posiadający akademickiego wykształcenia, ale posiadający niewykorzystany potencjał. Potrzebny jest jednak katalizator, który ten potencjał wyzwoli, narzędzie systemowo wspomagające tę formę innowacji. Narzędzie to dostarczy firmom metoda szkoleniowa, która będzie rezultatem niniejszego projektu.

Kolejny ważny problem istniejący w każdym zespole (a więc również w grupach docelowych określonych w naszym projekcie) to niewykorzystanie potencjału pewnych osób, które ze względu na swoje cechy (np. niższe wykształcenie od pozostałych członków zespołu, nieśmiałość, przynależność do innej płci niż dominująca w danej firmie, brak pewności siebie, niepełnosprawność, różnica wieku w stosunku do reszty zespołu, brak zaznajomienia z technologiami informatycznymi) nie są w stanie wziąć udziału w różnorzędny sposób w debacie, a ich propozycje nie są traktowane z należytą uwagą. Stworzenie platformy debaty w proponowanym przez nas kształcie pozwoli na dowartościowanie tych osób i włączenie ich na pełnych prawach do prac zespołu.

O innowacyjności naszego projektu decydują:

– wykorzystanie rezultatów najnowszych projektów badawczych prowadzonych na gruncie teoretycznym, które zostaną przełożone na praktykę nauczania. Będą to przede wszystkim: projekt Massachusetts Institute of Technology dot. mapowania genomu kolektywnej inteligencji (zob. http://cci.mit.edu/genomeresearchpage.html), projekt “Social Technologies for Development Collective Intelligence in Networked Society” realizowany przez litewski ośrodek Mykolas Romeris University (ESF Global Grant Projects No. VP1-3.1-ŠMM-07-K-03-030, zob.  http://www.collective-intelligence.lt/en):  w ramach tego projektu opracowano metodę pomiaru poziomu CI, która zostanie przez nas włączona do metodyki nauczania.

– wykorzystanie komponentów programistycznych wytworzonych w projektach „Collective Awareness Platforms for Sustainability and Social Innovation” finansowanych z 7PR i Horyzontu 2020 (zob. https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/collective-awareness) do utworzenia programów i metod szkoleń oraz narzędzi szkoleniowych, umożliwiającego realizację zajęć praktycznych. Wykorzystamy oprogramowanie DEBATE HUB oraz COLLECTIVE INTELLIGENCE DASHBOARD pochodzące z projektu CATALYST – Collective Applied Intelligence and Analytics for Social Innovation (um. grantowa 6611188), http://catalyst-fp7.eu/open-tools/).

– W ramach projektu powstaną innowacyjne narzędzia dydaktyczne – program zajęć opartych na  CI, przeznaczony do realizacji w MMP zajęć praktycznych z zakresu wykorzystania kolektywnej inteligencji do wdrażania innowacji. Narzędzia informatyczne będą udostępnione w sieci Internet wszystkim zainteresowanym podmiotom, co umożliwi grupom docelowym uczestnictwo w procesach CI. Środowisko przeznaczone do realizacji procesów CI zostanie przygotowane z uwzględnieniem założeń metodologicznych CIDA (Collective Intelligence Deliberation Analytics) – szczególnie metod wizualizacji określanych jako Issue-Based Information System (IBIS). Metodologia ta została wskazana jako podejście polecane w edukacji studentów w tekście “DCLA Meet CIDA: Collective Intelligence Deliberation Analytics” (Shum, De Liddo, Klein 2014)